Stolpersteine en Hamas
Wat heeft Hamas in godesnaam met Stolpersteine? Je kan er overheen lopen, zoals ik dagelijks doe, de hond uitlatend in het wijkje Elsrijk-Amstelveen. Je kan er ook ineens een geschiedenis bij halen. Die van de Holocaust om te beginnen. Die van het meer dan toepasselijke schuldgevoel van ons, westerlingen, zoiets te hebben mogelijk gemaakt en toegestaan. Door eraan mee te werken – wie heeft van die joden in Elsrijk-Amstelveen de adressen vrij gegeven, wie heeft ze, als ze op die plekken ondergedoken waren, verraden? Of door te zwijgen ermee ingestemd? (Of erger, door je aan te sluiten bij het gedachtegoed van Jodenhaat, overal in het Westen, tot in de VS aan toe.)
Maar dan dat lumineuze prachtidee om je van elk schuldgevoel te bevrijden: geef die joden het, nota bene in hun eigen Tora, Beloofde Land! Het machtige Westen, met zijn mondiale militaire overmacht en multinationals, BIEDT HET ARME, BIJNA UITGEROEIDE JODENDOM, ZIJN HOOGST EIGEN, REEDS ZOVEEL EEUWEN LANG BELOOFDE LAND. Een groots , ja, alles vergoelijkend, gebaar! De uitvoering ervan? Een kwestie van aloude koloniale landjepik en het volk eruit verdrijven.
Maar daar komt ineens ‘Hamas’ tevoorschijn. Als erfgenaam van alle voorgaande protestbewegingen van Palestijnse Arabieren. Landjepik? Hohoho! Dat gaat niet zomaar bij al eeuwenlang door de christelijke wereld vervloekte Arabier! Joden? Okay, daar hebben Arabieren eeuwenlang mee samengeleefd. Maar hen een thuis bieden om westers schuldgevoel te lenigen en westerse agressie en expansie toe te laten? En dat na een geschiedenis van Kruistochten en koloniale misstanden waar de wereld nog van nasiddert?
Ineens kregen die Stolpersteine, die normalerwijs de schuldvraag van de huidige bewoners representeren (wat zouden de welgestelden van Elsrijk-Amstelveen ‘met de kennis van nu’ gedaan hebben in zo’n zelfde situatie?), een andere dimensie. De dimensie van het afbetalen van een schuld die niet zomaar op de schouder van een ander dan een westers volk gelegd kan worden. Zoals tot op heden het geval is. Voilá Hamas!
Wat al te makkelijk om dan te redeneren: dus jij bent voor Hamas! Nee, natuurlijk niet. Ik ben voor het ontstaansverhaal. Waarin Hamas een gruwelijke maar begrijpelijk te maken rol vervult, en waarin wij, in het Westen, de gruwelijkste rol vervullen. Namelijk die van – nog steeds voortbestaande – jodenhaat, afgekocht door routineus kolonialisme, gevolgd door diplomatieke schuldgevoelens jegens een nogmaals van zijn grond en eigendom verdreven volk.
Vermelden de Stolpersteine ook misschien een uitweg uit deze moorddadige impasse? “De wapens neerleggen en praten”? Nee, dat is veel en veel te makkelijk, zeggen ze, wanneer ik er met Majka overheen loop. In je eigen gulp kijken, dat is wat ze zeggen. Je ontstaansverhaal op orde krijgen. Dat zal verdorie nog eens tijd worden!