Oudfries gedicht gevonden over Bonifatius’ wandaden
Ingegeven @ do 19-01-2023 In: Nieuws
Beste nieuwslezertjes,
Dat was alweer een tijdje terug he? En jullie maar kijken zeker, of hier weer nieuws verschijnt uit oude dozen?
En ja hoor, daar ben ik weer, met als vanouds een nieuwtje over lang geleden.
Afkomstig van een dichter, Bart FM Droog, die aan collegadichters heeft gevraagd hem gedichten toe te sturen over moordgevallen in Nederland. Zo stelde hij zijn “Moordballaden” samen.
Met onderstaand bloempje over Bonifatius bij Dokkum als bonus op zijn initiatief. Wat een emotie, wat een diepe, diepe verontwaardiging ging daar door het Friese volk vanwege het vernielen van haar heiligdommen! Unieke getuigenis, beeldschoon in zijn rauwe, brute naaktheid.
Voor en na het gedicht – eerst in het Oudfries, dan in het Nederlands vertaald – geeft hij een toelichting.
Hij schrijft het volgende:
“Het Bonifatiusgedicht. Dat werd me toegezonden door een telg uit een Friese adellijke familie. De tekst zou van generatie op generatie mondeling zijn overgeleverd en verschijnt hier voor het eerst in druk.”
BIJ DOKKKUM, 5 JUNI 754
Slachtoffers: WYNFRETH BONIFATIUS (79)
en ONBEKEND AANTAL LEDEN VAN z’n gevolg
Status: ‘opgelost’
WIN FRISA SWERDA SPREKA
Wat mina alsa pricka, alsa papus jella
to horsa mitta boeck en bila
doarpa uses kringa yn
enda ferrinneware alle hilich onsa
de angost!
Wat mina setta pricka snotta-Angel
predikia fen ljeafde en divelska
fen offria fen flask, fen blod
fen grima dâd on krusa holta
de wanspreke!
Wat mina sette skomma becka swakholla
met twamala twintiga en tolva
harren skora siunganda dâdsisars
driga usa machtich iik ta kapje
kapje?
Wat mina setta forflökta falska flumia
hinas twamale twintiga en tolva
usa famke folka bieda alsa butia
Ja, da spreka Frisa swerda.
Saxnot fen Aestergo (8ste eeuw)
TOEN FRIESE ZWAARDEN SPRAKEN
Dat dan zo’n lul, zo’n brulpaap
te paard met boek en bijl
onze dorpen binnendringt
en al wat heilig is vernielen wil
de ontzetting!
dat dan die lul, die snot-Angel
prevelt van liefde en duivels
van offers van vlees, van bloed
van gruweldood aan houten kruis
de waan!
dat dan die schuimbekkende gek
met tweemaal twintig en twaalf
zich schor zingende dwepers
dreigt onze machtige eik te kappen
kappen?
dat dan die fielt, die valse fluim
zijn tweemaal twintig en twaalf
ons vrouwvolk als buit aanbiedt
ja, toen spraken Friese zwaarden.
Saxnot van Oostergo (8ste eeuw)
Vertaling © Cornelis van der Wal
Friezen trokken hun zwaarden toen een bende godsdienstwaanzinnigen onder leiding van de hoogbejaarde Wynfreth Bonifatius zich wilde vergrijpen aan Fries natuurschoon. Moord of gerechtvaardigd noodweer? Niet lang na deze gebeurtenis vond de wraakneming plaats. Een Frankisch leger trok naar het gebied rond Dokkum, vermoordde allen die weerstand boden, plunderde het gebied leeg en nam de overlevende Friezen mee als slaven – aldus Willibald, Bonifatius’ eerste biograaf, die het relaas circa 760 op schrift stelde. Uit diezelfde tijd moet het gedicht van Saxnot fen Aestergo (Saxnot van Oostergo) stammen. Deze tekst, uit de Frysk-orale traditie, verschijnt hier voor het eerst in druk.
Vertaling van het gedicht uit het Oudfries: Cornelis van der Wal
Toevoeging van mij:
De machthebbers ten tijde van Bonifatius’ missie hebben de laatste gesteund met alle middelen die hen ter beschikking stonden. Zo Paus Gregorius II (“see to it that he has all he requires; give him companions to escort him on his journey“), Paus Gregorius III (met door Bonifatius in te stellen straffen bij terugval in heidense gebruiken), en last not least de vechtjas van zijn tijd, Karel Martel: “wheresoever he goes, he shall with our love and protection remain unmolested and undisturbed,… no man shall oppose or do him harm.” (In: Christianity and Paganism, 350-750: The Conversion of Western Europe, Ed. J.N. Hillgarth, pp. 170-175)
Zie ook: Marco Mostert. 754: Bonifatius bij Dokkum vermoord. Verloren, Hilversum, 1999