Mein Kampf en de Canon van de geschiedenis
Ingegeven @ di 04-09-2018
Gisteren in de UB van de VU in Mein Kampf zitten lezen. Het boek wordt dezer dagen heruitgegeven en hier en daar besproken. Ik las over de rassenleer, de Joden en het christendom. Wat ik het ergste van dit boek vind? Dat miljoenen mensen de volslagen nonsens over Ariërs en Joden decennialang voor zoete koek geslikt hebben. Het ergste van het boek is de onnozelheid van de goedgelovige massa’s, inclusief de intellectuelen, die blijkbaar zo volslagen onbekend zijn met hun eigen verleden, hun cultuurgeschiedenis, de machtsverhoudingen en invloeden in hun eigen politieke voorgeschiedenis, dat men een ellenlang betoog dat zó kwaadaardig en zó dom bijeen gefantaseerde apekool is slikt. Hoe dom moet je zelf zijn, hoe diep moet je zijn afgedaald in collectieve achterlijkheid omtrent je eigen voorgeschiedenis om door zoiets primitiefs in potsierlijke en bloeddoorlopen stijl geïnspireerd te raken?
Dat zegt genoeg over de les die uit dit boek te trekken valt. Die les is niet dat we de geschiedschrijving met haar collectieve geheugensteunen moeten mijden en bestrijden, maar integendeel, dat diezelfde geschiedschrijving haar taak schandalig heeft verwaarloosd om een minimum aan historisch zelfbewustzijn aan den volke mee te geven. De Joden waren een historisch Kwaad dat de christenen te verduren kregen? Heil Hitler! De Ariër alleen heeft de vooruitgang in de wereld mogelijk gemaakt? Heil Hitler! De Joden, hoewel met een sterke groepsgeest en met bezwaren tegen interreligieuze huwelijken, bezoedelen het pure Ariërsbloed? Heil Hitler! De Joden en de communisten hebben de Ariër meer kwaad gedaan dan de beide christelijke religies elkaar? Sieg heil, heil, heil! (Ik lees zojuist in mijn geliefde Moby Dick – zie hieronder in dit forum – dat in de Middeleeuwen mensen grapten dat een jood in een gezelschap zo vies rook dat hij ‘met de neus aan te wijzen was’. Ook waren er de verdachtmakingen van door Joden in hun matzes verwerkt kinderbloed en de (op de aan hen opgelegde beroepsbeperking gebaseerde) aantijging dat Joden de geldhandel beheerden. Maar vele pagina’s beslaande aantijgingen van een Joodse samenzwering en op dreigende bederving en bedreiging van een eeuwen getrotseerde raszuiverheid zijn niet anders te lezen dan als bloedserieuze, historisch uit te leggen uiroeiingsrechtvaardiging. Alle ongetwijfeld hoogst bevoegde en bekwame onderwijzers en historici van destijds ten spijt.)
Op de keper beschouwd zou je de onverschilligen voor en de vijanden van de Canon der geschiedenis de vrienden van het populisme moeten noemen, alsmede van de pseudofascistische bewegingen van deze tijd. Hoe lang willen zij ons nog onnozel houden over ons verleden? Hoeveel Trumpen moeten we nog verduren die ons kunnen ringeloren met hun op macht beluste fantasieën over wie wij zijn? Hoeveel hooggeschoolde politici zullen er nog zijn die als Stef Blok, zojuist aan de tand gevoeld daarover door de Tweede Kamer, met hun lasterpraatjes kunnen zwaaien over ‘volken’ die met elkaar niet door één deur kunnen, waar de geschiedenis een aaneenrijging is van volken die dat eeuwenlang wel konden maar die dikwijls door verdeeldheidzaaiers van buitenaf (lees koloniale machten) tot elkaars haters werden.
Ik las zojuist mijn artikel ‘Heroïek als kern aller doelen’ uit 1997 in Vernieuwing nog eens door (zie op deze website onder ‘Verhaal & Onderwijs’) waarin ik een pleidooi hield voor een heldencanon in het onderwijs ter vergroting van het besef van wie wij zijn. Hoewel meteen erachteraan door een daartoe uitgenodigde historica bediend van kritisch commentaar over heldenverering (want Hitler…) heeft het artikel waarschijnlijk (zelfs het woord “canon” bestond nog niet in die betekenis) de geesten rijp gemaakt voor implementatie van de Canon van Nederland. (Mocht wat mij betreft de Canon van de Wereld zijn, zie mijn voorstel van destijds voor 200 helden.) Hoevelen onder de tallozen die tegen zo’n canon hebben geprotesteerd in naam van de strijd tegen het fascisme hebben bij een volgende ‘Mein Kampf’ een antwoord op de massa’s volgelingen die een dergelijk soort uitgekiende retoriek genereert? Hoevelen van die protesteerders kunnen de massa’s bij die volgende ‘Mein Kampf’ uitleggen hoe het werkelijk in de steel zit en hoe zij worden voorgelogen? Maar nee! Diezelfde protesteerders dragen de ultieme boodschap uit te geloven in jezelf en in jezelf alleen. Want zo en anders niet kunnen we kritisch zijn op wat ons wordt verteld! O ja? De massa’s staan op dit moment alweer in het meest het zelf verafgodende land ter wereld te joelen en te juichen bij de grofste leugens. Toch maar weer dom houden dan maar?
PS Ha!
Frits Abrahams geeft antwoord op mijn vragen rond het Hitlerraadsel. In de NRC van 6-10-2023 schrijft hij in ‘Bernhard flierefluiter’ over ‘prins’ Bernhards misstappen als ex-NSDAPer. De Duitse journaliste Anna Haag heeft in haar boek Vreemdeling in eigen land het gedrag der intellectuelen uitgeplozen. Successievelijk bleven er steeds minder over die bereid waren te kotsen over Hitlersympathieën. De almaar groeiende macht van de man deed meeste van hen tenslotte toch de das om.